تاريخچه
- پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در سال 1361 با نام اوليه «دفتر همكاري حوزه و دانشگاه» و به منظور اجراي طرح مقدماتي «بازسازي علوم ‌انساني» تأسيس شد. جامعه مدرسين حوزه علميه قم اين طرح را در پي درخواست ستاد انقلاب فرهنگي تهيه كرد و پس از تصويب ستاد، طرح به تأييد حضرت امام خميني(ره) رسيد.

- در سال 1369 و در پي يك دوره فعاليت موفقيت‌آميز، «دفتر همكاري حوزه و دانشگاه» رسماً به عنوان يكي از نهادهاي همكار با «سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاه‌ها» (سمت) در آمد.
- در سال 1377 پس از 9 سال همكاري نزديك با سازمان سمت، به دليل توفيق قابل توجه در پژوهش و توليد كتابها و آثار علمي بايسته، با تصويب شوراي گسترش آموزش عالي با نام «پژوهشكده حوزه و دانشگاه» و به عنوان يكي از مراكز آموزش عالي پژوهشي كشور، به جمع مؤسسات زيرمجموعه وزارت علوم، تحقيقات و فناوري پيوست.
- در سال 1382 نيز، پس از يك دوره كوتاه و پربار ديگر از فعاليتهاي پژوهشي و توليد آثار علمي، «پژوهشكده» به «مؤسسه پژوهشي حوزه و دانشگاه» ارتقاﺀ يافت.
- درسال 1383 نيز به پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تبديل شد.

بيانيه ماموريت
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در سال1404در ميان كشور‌هاي اسلامي به قطب علمي در حوزه علوم انساني– اسلامي تبديل خواهد شد(چشم‌انداز بيست ساله پژوهشگاه)
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه مركزي است پژوهشي - آموزشي و بر اين باور است كه شناخت انسان و ارزش هاي انساني از مهم ترين مباني تمدن هاي بشري و تمدن اسلامي است. با اين باور فلسفه حيات پژوهشگاه چنين است:
«نظريه پردازي در مناسبات دين و علوم انساني وتوسعه مرزهاي علوم انساني ـ اسلامي و بومي »
پژوهشگاه با همه توان مي كوشد در آفاق جهاني، قطب علمي در حوزه علوم انساني ـ اسلامي باشد.
پژوهشگاه بيش از همگان در برابر اصحاب دانشگاه و حوزه احساس تعهد دارد و نيز از برآوردن نيازهاي مجموعه نظام و جامعه اسلامي سر بر نمي تابد.
پژوهشگاه بر آنست تا در دو دهه پيش رو، با بهره گيري از توان دانشيان حوزه و دانشگاه، بانظر داشت به معارف اهل بيت(عليهم السلام) در نظريه‏پردازي گام هايي بلند بردارد و تصويري درخور از خود بنماياند.
پژوهشگاه از روش ها و ابزارهاي نو در قلمرو پژوهش و فرآوري اطلاعات، بيشترين بهره را خواهد برد تاژرفاي دانش را با پهناي فناوري پيوند زند.
پژوهشگاه روح اخلاق، معنويت وتعهد را در همراهان و همدلان خود مي گسترد تا ضمن حفظ محققان و كاركنان، توان علمي و مهارتي ايشان در پرتو معرفت بالنده تر شود.
پژوهشگاه دستاوردهاي معرفتي خود را به هرگونه ممكن و مناسب، از كتاب، مقاله، خدمات پژوهشي، آموزشي و مشاوره اي و جز آن، در دسترس خواهندگان و پژوهندگان مي نهد.


اهداف
اولين و مهم ترين هدف پژوهشگاه، پژوهش است. پژوهش محور اصلي تمام فعاليت هاي پژوهشگاه است و بقيه فعاليت ها در راستاي پژوهش ساماندهي و انجام مي پذيرند. براي اهداف پژوهشي موارد ذيل مطرح مي باشد:
نظريه پردازي در حوزه مناسبات دين و علوم انساني؛
استخراج ديدگاه هاي اسلامي در موضوعات و مسائل علوم انساني؛
بومي سازي علوم انساني با توجه به فرهنگ ايراني و اسلامي؛
نظريه پردازي و توسعه مرزهاي علوم اسلامي با رويكرد نوين؛
گره گشايي از مشكلات نظام با توجه به ديدگاه هاي اسلامي؛

دومين هدف پژوهشگاه، آموزش است. منظور از آن نيز برگزاري تحصيلات تكميلي در دوره هاي كارشناسي ارشد و دكتري تخصصي است. آموزش در خدمت پژوهش بوده و در اصطلاح «پژوهش محور» است و تحقق اهداف آموزشي، به تحقق اهداف پژوهشي كمك شايان توجهي خواهد نمود. براي اهداف آموزشي موارد ذيل مطرح است:
توسعه رشته هاي آموزشي ميان رشته اي متناسب با رسالت پژوهشگاه؛
تامين نيروي انساني مورد نياز پژوهشگاه (محققان و كادر مديريتي)؛
تربيت نيروي انساني مناسب براي ترويج و گسترش رسالت پژوهشگاه؛

سومين هدف به منظور تحقق ماموريت پژوهشگاه در ايجاد و تقويت روحيه برونگرائي در پژوهشگاه و محصولات آن است. بدين منظور اهداف فرهنگي پژوهشگاه بر ترويج، تحكيم و نهادينه سازي ديدگاه هاي اسلامي در الف) نهادهاي سياستگذاري كشور، ب) مراكز آموزشي و پرورشي و ج) نهادهاي فرهنگي، مورد نظر مي باشد.

پژوهشكده ها
پژوهشگاه در حال حاضر با سه پژوهشكده «علوم اجتماعي»، «علوم رفتاري» و «علوم اسلامي» و يازده گروه پژوهشي فعاليت مي‌نمايد و فعال سازي چهار گروه پژوهشي و يك مركز مطالعات و همكاري حوزه و دانشگاه متشكل از سه گروه پژوهشي را در دستور كار خود دارد .
پژوهشكده علوم اجتماعي شامل گروه‌هاي جامعه شناسي، مديريت، اقتصاد و علوم سياسي
پژوهشكده علوم رفتاري شامل گروه‌هاي روان شناسي، علوم تربيتي، اخلاق و فلسفه علوم انساني
پژوهشكده علوم اسلامي شامل گروه‌هاي قرآن پژوهي، فلسفه و كلام ، تاريخ اسلام و حقوق
49 نفر عضو هيأت علمي و بيش از 70 نفر پژوهشگر همكار با تحصيلات توأمان حوزوي و دانشگاهي در سطوح عالي به انجام طرحهاي تحقيقاتي و توليد آثار علمي ـ ‌پژوهشي در پژوهكشده هاي فوق مشغول‌ مي باشند.

آموزش وتحصيلات تكميلي
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه براي اولين بار در سال 1374 اقدام به برگزاري يك دوره تحصيلات تكميلي در مقطع كارشناسي ارشد در رشته هاي تاريخ اسلام، روانشناسي باليني، علوم اجتماعي، علوم تربيتي و مديريت دولتي كرد و در سال 1384 در راستاي تحقق اهداف و رسالت هاي خود و براي تربيت كادر علمي متعهد و كار آمد در رشته هاي تخصصي مورد نياز، موافقت اصولي برگزاري دوره هاي دكتري تخصصي( Ph.D )را از وزارت علوم، تحقيقات و فناوري دريافت نمود و متعاقب آن دوره هاي دكتري در رشته هاي اقتصاد اسلامي، قرآن و حديث، روانشناسي، علوم اجتماعي، مديريت، فلسفه تعلم و تربيت را برگزار نمود. شايان ذكر است براي اخذ مجوز برگزاري دوره هاي كارشناسي ارشد ساير رشته ها نيز اقداماتي در حال انجام مي باشدو هم اكنون در رشته هاي اقتصاد اسلامي، رشته فلسفه تفسير و مطالعات تاريخ تشيع دانشجوي كارشناسي ارشد مي پذيرد.

نشريات پژوهشگاه حوزه ودانشگاه
1. فصلنامه علمي ـ پژوهشي « روش شناسي علم انساني»
با توجه به اهميت علوم انساني و اجتماعي و نقش بنيادين اين علوم در تحقق يك نظام فكري منسجم و تمدن ساز، تحقيق درمباني فلسفي و روش شناختي اين دسته از علوم و نقد و ارزيابي آنها و نيز تلاش جهت استخراج مباني و ديدگاه‏هاي اسلامي در حوزه‏ي علوم انساني و تلاش براي توليد علوم انساني همسو با معارف اسلامي و نيازهاي بومي اهميت و جايگاه والايي پيدا مي‏كند. فصلنامه علمي پژوهشي روش شناسي علوم انساني تنها فصلنامه اي كه به صورت ويژه در موضوعات زير فعاليت مي كند.
- تعريف روش‏شناسي و روش تحقيق و تمييز آنها از هم؛
- جايگاه روش‏شناسي علوم انساني در پيشبرد كمي و كيفي اين دسته از علوم؛
- بررسي تطبيقي روش‏شناسي علوم انساني و علوم طبيعي؛
- بررسي سير تحول روش‏شناسي علوم انساني؛
- مقايسه‌ي تطبيقي روش‏هاي تحقيق كمّي و كيفي؛
- بررسي مباني فلسفي و كلامي توليد علوم انساني ديني و بومي؛
- روش‏شناسي توليد علوم انساني ديني و بومي؛
- روش‏شناسي استفاده‌ي از متون ديني در علوم انساني - اجتماعي؛
- روش‏شناسي انديشمندان مسلمان در مطالعات اجتماعي؛
- كاستي‏هاي علوم انساني موجود در عرصه‏ي اهداف، مباني، روش‏ها و دستاوردها؛
- بررسي و نقد فلسفي و روشي مطالعات صورت گرفته در حوزه علوم انساني و اجتماعي؛
- بررسي و نقد سند چشم انداز و برنامه پنجم توسعه از منظر روش شناسي و فلسفي؛
- بررسي و نقد فلسفي و روشي سياست هاي كلان كشور در عرصه علمي، اقتصادي، سياسي،اجتماعي و فرهنگي؛
- معرفي و نقد كتاب‏هاي روش تحقيق و فلسفه علوم انساني - اجتماعي؛

method@rihu.ac.ir پست الكترونيك :

2. دو فصلنامه علمي ـ پژوهشي «جستارهاي اقتصادي»
با توجه به اهميت علوم اقتصادي ونقش بنيادين اين علوم در فراهم آوردن زمينه‌هاي تحقق نظام اقتصادي اسلام، امكان زندگي شرافتمندانه، رشد و تعالي انسان و جامعه در تمامي ابعاد آن، پژوهش و شناخت دقيق و نقد و ارزيابي مباني نظريات اين بخش از علوم جايگاه والايي پيدا مي‌كند. انتشار مجلات تخصصي در جهت نشر يافته‌ها و انديشه‌ها و پژوهش‌هاي جديد و نيز نقد و ارزيابي و پالايش مباني علوم اقتصادي و پژوهش در جهت ارائه مباني و نظريات مبتني بر فرهنگ اسلامي مي‌تواند آموزش‌ها و پژوهش‌هاي اين بخش را كمال و ارتقاء بخشيده و موجب افزايش سهم كشور در توليد علم شود. بي‌شك دغدغه اصلي گروه اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، پژوهش در زمينه اقتصاد اسلامي و مسائل كليدي اقتصاد ايران است. بر اين اساس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه انتشار دوفصلنامه جستارهاي اقتصادي ايران را بر اساس ضوابط مجلات علمي ـ پژوهشي از سال 1383 آغاز نموده است.
پست الكترونيك : jostarha@rihu.ac.ir

3. دو فصلنامه علمي ـ پژوهشي «تربيت اسلامي»
تعليم و تربيت يكي از نهادهاي اسلامي در جامعه و عهده‌دار انتقال ميراث فرهنگي جامعه به نسل جديد است كه در ضمن انتقال ميراث فرهنگي به نسل جديد، آنها را شكل داده و استعدادهاي آنها را رشد داده و فرد و جامعه را به تكامل مي‌رساند. از سوي ديگر، تعليم و تربيت در جامعه به صورت طبيعي موارد فرهنگي جامعه و مناسب با آن است و هر گونه ناهماهنگي و ناسازگاري بنيادين ميان فرهنگ جامعه و تربيت رايج در آن به تضاد و اختلال در عملكرد جامعه مي‌انجامد. بنابراين، كارايي و رشد و ارتقاي جامعه و افراد آن به كارايي و سازگاري تربيت با فرهنگ جامعه وابسته است.
از آنجا كه كشور ما اسلامي است، تربيت آن در صورتي كارا و با فرهنگ آن سازگار خواهد بود كه از فرهنگ غني اسلام سيراب شده باشد. تجربه تاريخي نيز نشان داده كه تربيت اسلامي هرگاه به معناي دقيق كلمه در جامعه‌ ما رواج داشته افراد و جامعه را در سير كمال و رشد قرار داده است در دوران معاصر راه‌حل بسياري از مشكلات موجود رجوع به تعليم و تربيت اصيل اسلامي است. به همين جهت گروه علوم‌تربيتي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه به انتشار دو فصلنامه علمي ـ پژوهشي تعليم و تربيت اسلامي اقدام كرده تا بتواند مسائل و مشكلات موجود در اين زمينه را با كمك متخصصان و پژوهشگران اين رشته بررسي و زمينه را براي رشد و شكوفايي تربيت اسلامي در كشور فراهم آورد.
پست الكترونيك :islamicedu@rihu.ac.ir

4. دوفصلنامه علمي ـ پژوهشي« مطالعات اسلام و روان شناسي»
گروه روان‌شناسي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با توجه به اهداف و وظايف خود در جهت توسعه و استحكام روابط علمي با پژوهشگران حوزه و دانشگاه و به منظور اشاعه تحقيقات مربوط به اسلام و روان‌شناسي، دوفصلنامه علمي ـ تخصصي «مطالعات اسلام و روان‌شناسي» را براساس ضوابط و معيارهاي مندرج در آيين‌نامه تعيين اعتبار مجلات و نشريات علمي ـ پژوهشي منتشر مي نمايد كه تاكنون 10شماره آن چاپ و منتشر شده است.
هدف اصلي دوفصلنامه، انتشار تحقيقات انجام شده در زمينة مطالعات اسلام و روان‌شناسي، اطلاع‌رساني علمي، فراهم آوردن زمينه براي تبادل‌ نظر و تضارب آراي متفكران و محققان اين رشته، فراهم آوردن زمينه براي توليد علم و انديشه و نظريه‌پردازي در اين زمينه و آماده كردن زمينة مناسب براي رشد و ارتقاي هر چه بيشتر دانش روان­شناسي اسلامي است.
پستالكترونيك: psy@rihu.ac.ir

5. دوفصلنامه علمي ـ تخصصي «اسلام و مطالعات علوم اجتماعي»
گستردگي موضوعات مناسبات دين/ اسلام و علوم اجتماعي ايجاب مي‌كند كه مجله‌اي علمي ـ تخصصي، و در آينده‌اي نزديك علمي ـ پژوهشي، كه به صورت اختصاصي به مسائل و موضوعات مطرح در اين زمينه بپردازد و حاصل تحقيقات صاحبنظران اين رشته را در اختيار جامعه‌ي علمي و مديران ارشد كشور قرار دهد، منتشر شود. به همين جهت گروه علوم اجتماعي پژوهشگاه در صدد انتشار مجله‌اي با نام دوفصلنامه‌ي «اسلام و علوم اجتماعي» برآمد.
انجام تحقيقات بنيادي، توسعه‌اي و كاربردي در زمينه‌ي علوم اجتماعي و مناسبات آن با دين و نقد و بررسي مكاتب موجود در اين زمينه، از اهداف و رسالت‌هاي دوفصلنامه‌ي «اسلام و علوم اجتماعي» است.
پست الكترونيك : soci@rihu.ac.ir

6. دوفصلنامه علمي ـ تخصصي «اسلام و مديريت»
اين نشريه به صاحب امتيازي پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سردبيري دكتر شمس السادات زاهدي منتشر مي شود و هدف از انتشار آن گسترش و تعميق مطالعات و پروژه هاي تحقيقاتي در زمينه مديريت اسلامي و زمينه سازي جهت توليد علم مديريت اسلامي است. اين نشريه بنا دارد به صورت علمي و تخصصي به مباني، اصول و مسائل مديريت با ديدگاه اسلامي بپردازد.
پست الكترونيك : islam&management@rihu.ac.ir


آثاربرگزيده پژوهشگاه
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در مدت بيش از ربع قرن فعاليت علمي ـ پژوهشي در جشنواره ها و كنگره هاي علمي متعددي حضور فعال داشته است كه طي اين مدت موفق به احراز بيش از 121 رتبه شده است . از جمله اين جشنواره ها مي توان به موارد ذيل اشاره نمود: جشنواره انتخاب كتاب سال جمهوري اسلامي ايران، جشنواره انتخاب كتاب سال حوزه، جسنواره سراسري دين پژوهان، جشنواره انتخاب پژوهش فرهنگي سال، جشنواره انتخاب كتاب سال دانشجويي، جشنواره انتخاب پايان نامه برتر دانشجويي، جشنواره انتخاب پژوهش برتر دانشجويي، همايش تجليل از پژوهشگران برتر حوزه دين، جشنواره انتخاب كتاب خانواده، همايش دوسالانه اقتصاد، هماش اهل قلم، جشنواره كتاب فصل، جشنواره فارابي و جشنواره انتخاب كتاب دين و پژوهش هاي برتر.